علل افسردگی در زنان می‌تواند شامل عوامل بیولوژیکی، هورمونی، ژنتیکی، روانشناختی و اجتماعی باشد. تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری، شیردهی و یائسگی، می‌تواند اثر زیادی در وقوع افسردگی داشته باشد. عوامل روانشناختی مانند استرس، ترس، اضطراب و تجربه رویدادهای ناگوار نیز می‌توانند موجب بروز افسردگی دربانوان شود. علاوه بر این، عوامل اجتماعی مانند نقش‌ها و انتظارات اجتماعی، فشارهای خانوادگی، اختلال در روابط و… نیز می‌توانند در افزایش خطر افسردگی در میان زنان نقش داشته باشند. در این نوشته، در خصوص علائم و درمان افسردگی در بین زنان صحبت می‌کنیم.
افسردگی در زنان
عوامل مختلفی می‌توانند موجب به افزایش خطرابتلا به افسردگی در زنان می‌شوند. این عوامل شامل تفاوت‌های رشدی، هورمونی، ژنتیکی و سایر تفاوت‌های بیولوژیکی هستند. به عنوان مثال، سندرم پیش از قاعدگی، زایمان، ناباروری و یائسگی می‌توانند میزان ابتلا به افسردگی را افزایش دهند. علاوه بر این، عوامل اجتماعی هم می‌توانند باعث افزایش نرخ افسردگی بالینی در زنان شوند. استرس‌های ناشی از کار، مسئولیت‌های خانوادگی، انتظارات از زنان، فقر و… از جمله این عوامل هستند.
علائم افسردگی در زنان
علائم افسردگی در زنان شامل علائم عاطفی، علائم فیزیکی و علائم رفتاری می‌شود.
علائم عاطفی افسردگی در زنان
- احساس گناه: زنانی که معمولا وظیفه مراقبت از دیگران را بر عهده دارند، بیشتر از مردان، احساس گناه را به عنوان بخشی از افسردگی تجربه می کنند. این می تواند به دلیل نگرانی هایی باشد که کمبود انرژی یا کناره گیری عمومی آنها باعث می شود که آنها از فرزندان یا همسر خود بی توجهی کنند.
- احساس بی ارزشی: همراه با تمایل به بیش از حد انتقادی نسبت به خود، زنان مبتلا به افسردگی تمایل به تجربه سطوح بالاتری از خود بیزاری و قضاوت دارند.
- ناامیدی: اعتقاد به وضعیت افسردگی فعلی آنها از اینجا به بعد بدون هیچ امکانی برای تسکین واقعیت آنها خواهد بود.
- نوسانات خلقی: در نوسان بین جهش های شدید شور و افت کامل انرژی.
بیشتر بخوانید: درمان اختلال خواب
علائِم رفتاری افسردگی در زنان
- گریه بدون دلیل خاصی
- از دست دادن اشتها
- فقدان شادی، به‌ویژه عدم لذت بردن از سرگرمی‌ها یا سرگرمی‌های مورد علاقه قبلی
علائم فیزیکی افسردگی در زنان
- کاهش شدید وزن در صورت عدم رژیم غذایی یا بیماری جسمی
- دردهای فیزیکی مانند سردرد، دل درد یا حساس شدن سینه ها
- احساس ضعف یا خستگی بدون هیچ دلیل روشنی.
- مشکل در خوابیدن، بیدار شدن مکرر یا بیدار شدن در صبح احساس کمبود خواب
بیشتر بخوانید: راه های کنترل خشم
علائم افسردگی شدید در زنان
افسردگی شدید اغلب با علائم ناامیدی، افزایش تحریک پذیری، از دست دادن لذت، مشکل در تمرکز یا خواب، یا افکار مرگ یا خودکشی مشخص می شود. از نظر فنی، افسردگی شدید یک تشخیص رسمی برای سلامت روان نیست. در عوض، به افسردگی ناتوان کننده تر اشاره می کند.
شدت افسردگی با توجه به اینکه چگونه علائم شما با زندگی روزمره شما تداخل می کند تعیین می شود. مانند اینکه باعث می شود شما از مدرسه یا کار غیبت کنید. در حالی که ممکن است بتوانید شدت افسردگی خود را با مشاهده علائم خود اندازه گیری کنید، فقط یک پزشک یا متخصص سلامت روان می تواند وضعیت شما را تشخیص دهد.
- آشفتگی
- هذیان یا توهم
- اضطراب شدید یا اختلال اضطراب
- ناتوانی فکری
- عدم تحرک بدنی
- مشکل در به خواب رفتن
- به دست آوردن وسایل خودکشی (خرید اسلحه، جمع آوری تعداد زیادی قرص و …)
- تغییر در عادات غذا خوردن یا خوابیدن
- درگیر شدن در رفتارهای مخاطره آمیز یا خود تخریبی
- سامان دادن به امور (تنظیم وصیت نامه، واگذاری مال)
- صحبت زیاد درباره مرگ، مردن و خشونت
- کناره گیری از دوستان یا خانواده
افسردگی ناشی از قاعدگی
برخی از زنان هر ماه قبل از شروع قاعدگی علائم شدید افسردگی را تجربه می کنند. این اختلال خلقی که اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) نامیده می‌شود، ممکن است علائمی با سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مانند حساسیت سینه‌ها، نفخ یا درد نیز داشته باشد. با این حال، ویژگی تعیین کننده PMDD احساس به ظاهر غیرقابل کنترل خشم یا بدخلقی است.
زنان با سایر اعضای خانواده مبتلا به این اختلال بیشتر احتمال دارد به PMDD مبتلا شوند، که نشان می‌دهد ژن‌ها ممکن است در افرادی که از این بیماری رنج می‌برند نقش داشته باشند. PMDD، مانند سایر اختلالات خلقی، ممکن است به دلیل مشکل در شیمی مغز ایجاد شود. به نظر می رسد نوسانات هورمونی ناشی از تخمک گذاری باعث ایجاد این بیماری می شود.
برای تشخیص این اختلال، یک زن باید حداقل پنج علامت PMDD بعد از تخمک گذاری هر ماه داشته باشد. او همچنین باید در هر دوره قاعدگی، هفت تا ده روز سلامتی داشته باشد. در صورتی که هیچ یک از این علائم وجود نداشته باشد.
افسردگی بعد از زایمان
افسردگی پری ناتال افسردگی در دوران بارداری و پس از آن است. شایع ترین نوع افسردگی پس از زایمان است. در حالی که بسیاری از افراد پس از زایمان دوره کوتاهی از افسردگی و آسیب‌پذیری عاطفی را تجربه می‌کنند، که به نام “بیبی بلوز (baby blues)” شناخته می‌شود، افسردگی پس از زایمان شدیدتر است و طولانی‌تر ادامه می‌یابد. بنابراین درمان افسردگی بعد از زایمان از اهمیت بالایی برخوردار است.
افسردگی پس از زایمان می تواند علائمی مشابه انواع دیگر افسردگی ایجاد کند، از جمله احساس غم و اندوه بسیار و بی انگیزگی. علاوه بر این، یک فرد ممکن است احساس کند:
- که آنها مادر بدی هستند
- مشکل پیدا کردن در برقراری رابطه با نوزاد یا ارتباط خود را با نوزاد قطع کردن
- دور شدن از نوزاد یا آسیب رساندن به او
افسردگی در زنان و یائسگی
به نظر می‌رسد زنان در سال‌های پیش از یائسگی و در سال‌های بلافاصله پس از یائسگی در برابر افسردگی آسیب‌پذیر هستند. تئوری هایی وجود دارد که نشان می دهد چرا زنان در این دوره دو برابر میزان افسردگی می شوند. یک نظریه این است که “پنجره ای از آسیب پذیری” وجود دارد به گونه ای که برخی از زنان نسبت به تغییرات هورمونی که در دوران پیش از یائسگی رخ می دهد حساس تر هستند. و آنها را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی قرار می دهد. بعلاوه، زنانی که در معرض بیشترین خطر قرار دارند، کسانی هستند که در اوایل زندگی خود سابقه خلق افسرده داشته اند.
سلامت عاطفی در دوران پیش از یائسگی مستلزم ایجاد تعادل بین خودپروری و تعهدات کاری و مراقبت از دیگران است. بسیاری از زنان قادر به شناسایی و توصیف منابع تنش و علائم استرس هستند. اما ممکن است هنوز برای خود سخت باشد. شناخت یک مشکل اولین گام برای یافتن راه‌هایی برای مقابله است. اگرچه بسیاری از عوامل استرس زا را نمی توان تغییر داد. مهارت های مقابله ای می تواند زنان را قادر سازد تا با چالش های زندگی روبرو شوند. و حس تجدید اعتماد به نفس، تعادل و هماهنگی ایجاد کنند.
افسردگی شدید شرایطی است که با عدم تعادل شیمیایی در مغز همراه است. و تغییر هورمون ها در دوران پیش از یائسگی ممکن است با این عدم تعادل همراه باشد. علائمی مانند خستگی طولانی مدت، کم انرژی، از دست دادن علاقه به فعالیت های عادی، غمگینی، تحریک پذیری، اختلالات خواب، بی قراری، تغییرات وزن و کاهش میل جنسی مشخص می شود.
درمان افسردگی شدید در زنان
خوشبختانه تعدادی از گزینه های درمانی برای افسردگی شدید وجود دارد. پزشک شما می تواند به شما کمک کند تا بر اساس علائم شما بهترین را برای شما انتخاب کند. فاکتورهای دیگری که هنگام پیشنهاد یک برنامه درمانی در نظر گرفته می شوند عبارتند از سطح عملکرد شما و اینکه آیا شما برای خود یا دیگران خطری ایجاد می کنید.
روان درمانی
روان درمانی که به عنوان گفتار درمانی نیز شناخته می شود، اغلب می تواند به کاهش علائم اختلال افسردگی کمک کند. انواع مختلف روان درمانی عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این رویکرد به درمان شامل کمک به افراد برای شناسایی و تغییر افکار منفی زمینه ای است که به احساس افسردگی کمک می کند.
- درمان بین فردی (IPT): این درمان بر کمک به افراد در تغییر روابط بین فردی و تعاملات اجتماعی که بر سلامت روان آنها تأثیر می گذارد، تمرکز دارد.
- درمانِ روان پویایی: این درمان شامل کمک به افراد برای آگاهی بیشتر از احساسات و عواطف برای به دست آوردن بینش است تا اینکه بتواند به افراد کمک کند احساس افسردگی کمتری داشته باشند.
دارو
برای درمان افسردگی شدید اغلب دارو تجویز می شود. رایج ترین نوع دارویی که مورد استفاده قرار می گیرد، مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) است. این شامل داروهای ضد افسردگی مانند پروزاک (فلوکستین)، زولوفت (سرترالین) و پاکسیل (پاروکستین) می شود.
سایر داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی عبارتند از:
- مهارکننده های بازجذب نوراپی نفرین دوپامین (NDRIs)
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (TCAs)
- مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
درمان با تحریک مغز
اگر فردی افسردگی شدید داشته باشد که به درمان های خط اول مانند داروهای ضد افسردگی یا روان درمانی پاسخ خوبی نداده است، ممکن است درمان های تحریک مغز را امتحان کنید. نمونه هایی از این درمان های مورد استفاده برای افسردگی عبارتند از:
- درمان تشنج الکتریکی (ECT)
- تحریک مغناطیسی جمجمه ای (TMS)
- تحریک عصب واگ (VNS)
درمان افسردگی با بستری
در برخی موارد، ممکن است برای افسردگی شدید، درمان بستری توصیه شود. بستری شدن در بیمارستان به دلیل افسردگی به این معنی نیست که شما ضعیف هستید. این به سادگی به این معنی است که درمان شما ممکن است در یک محیط کنترل‌شده‌تر مؤثرتر باشد. دریافت درمان افسردگی به عنوان یک بستری همچنین به پزشکان اجازه می دهد تا شما را ایمن نگه دارند زیرا آنها از نزدیک بر میزان پاسخگویی شما به پروتکل درمان نظارت می کنند. در صورتی که افسردگی شما در ابتدا پاسخ ندهد یا بدتر شود، این امکان را به آنها می دهد تا تغییرات لازم را انجام دهند.
نتیجه‌گیری
افسردگی در زنان می‌تواند باعث کاهش کیفیت زندگی، مشکلات در روابط فردی و اجتماعی، کاهش عملکرد شغلی و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های فیزیکی شود. علاوه بر این، افسردگی در زنان می‌تواند اثرات منفی بر روی سلامت جسمانی داشته باشد و عوارض فیزیکی مانند خستگی مزمن، مشکلات خواب، درد بدن و مشکلات گوارشی را به همراه داشته باشد.